1-1-1- هیدروکربن.. 7

1-1-2- نفت خام. 8

1-1-3- نفت خام سبک و سنگین.. 8

1-1-4- نفت شیرین – نفت ترش…. 8

1-1-5- صنایع بالادستی و پایین دستی در نفت و گاز. 9

1-1-6- میدان نفتی.. 9

1-1-7- مخزن نفتی.. 9

1-1-8- سازند. 9

1-1-9- سازند آسماری.. 10

1-1-10- اکتشافات نفت… 10

1-1-11- فلات قاره 14

1-1-12- سراشیبی فلات قاره 15

1-1-13- مهندسی مخزن- پتروفیزیک… 16

1-1-14- ژئوشیمی نفت… 17

1-1-15- سنگ منشاء و سنگ مخزن. 17

1-1-16- تخلخل.. 18

1-1-17- مهاجرت نفت… 18

1-1-18- شبیه سازی مخازن نفتی.. 19

1-1-19- منابع طبیعی مشترک… 19

1-1-20- دیوان بین المللی دادگستری و بعضی مسایل مطرح شده در آن در ارتباط با میادین مشترک… 20

1-1-21- طرح دعوی.. 22

1-2- کنوانسیون 1982 و چگونگی برخورد با برداشت زود هنگام و یک جانبه از منبع مشترک.. 23

1-3- کنوانسون 1958 در خصوص بهره برداری از میادین مشترک.. 24

فصل دوم

2- فصل دوم: شناخت ضرورتهای فنی میادین نفت و گاز. 26

2-1- نفت فلات قاره ی ایران در خلیج فارس… 26

2-1-1- مطالعات علمی و زمین شناسی مخازن و منابع نفتی فلات قاره ی ایران در خلیج فارس…. 26

2-1-2- روش های ارزیابی مخازن نفتی.. 27

2-2- طرز اکتشاف، استخراج و بهره برداری از نفت فلات قاره ی ایران در خلیج فارس… 27

2-3- بعضی پارامترهای موثر در تعیین رژیم حقوقی میادین مشترک در لابه لای کتاب ها و نوشته ها 28

2-4- پوسته ی زمین، جایی که هیدروکربن را می یابیم. 29

2-5- چگونه مخزن زیر زمینی پیدا می شود؟. 31

2-6- ارزیابی واقعی لایه ها در اکتشاف و استخراج نفت… 33

2-7- ذخیره ی مخزن مشترک.. 33

2-8- ارزیابی ذخیره میدان. 34

2-9- پیش بینی ذخیره ی گازی جهان و مدت مصرف آن. 35

2-10- اصول رفتار فازی.. 35

2-11- درجه ی ای پی آی(API) 36

2-12- نفت های خام پایه. 36

2-13- گوگرد. 37

2-14- طراحی چاه 37

2-14-1- مطالعه ی مخزن مورد حفاری.. 37

2-15- گاز طبیعی.. 38

2-15-1- ترکیب شیمیایی.. 38

2-16- کندانست… 39

2-17- هیدروکربن های مخزن. 40

2-18- یکپارچه بودن میدان. 40

2-18-1- سنگ های آذرین.. 40

2-18-2- سنگ های رسوبی.. 41

2-18-3- سنگ دگرگونی.. 41

2-18-4- لایه بندی.. 41

2-19- نفوذ پذیری.. 42

2-20- تعداد لایه ها 42

2-21- فشار گاز. 43

2-22- تزریق گاز. 44

2-23- راندمان تزریق گاز. 44

2-23-1- اندازه ی شکل هندسی مخزن. 44

2-23-2- در جه ی تخلخل و قدرت نفوذپذیری سنگ مخزن. 44

2-23-3- شیب طبقات مخزن. 45

2-23-4- طبیعت نفت مخزن. 45

2-23-5- شرایط فشار و دمای مخزن. 45

فصل سوم

3- فصل سوم: نظام ها و سیستم های قرار دادی و تبیین رژیم حقوقی لازم در موضوع پژوهش   46

3-1-1- نظام های حقوقی مالکیت نفت و گاز. 46

3-1-2- نمونه هایی از موافقت نامه ها در مورد میادین نفت و گاز و خلاصه ای از قرارداد های فی مابین.. 49

 

3-1-3- اختلافات سرزمینی  فیصله یافته. 54

3-1-4- مقررات حاکم بر صنعت نفت و گاز قطر. 55

3-1-4- سیستم های قرار دادی.. 57

3-1-5- بیع متقابل در ایران. 60

3-1-6- قرار داد بین المللی توسعه ی مشترک… 61

3-1-7- تفاوت قراردادهای بین المللی مشترک و قراردادهای بین المللی آحاد سازی.. 61

3-1-8- حاکمیت کشورها در ارتباط با قرارداد توسعه ی مشترک… 62

3-1-9- ساختار قراردادهای بین المللی مشترک… 62

3-1-10- فلات قاره و مسایل مربوط به آن. 63

فصل چهارم

4- فصل چهارم: پارس جنوبی و نتیجه گیری.. 73

4-1- پارس جنوبی.. 73

4-1-1- توسعه و بهره برداری از میدان پارس جنوبی.. 73

4-1-2- کلیات توسعه ی میدان پارس جنوبی.. 74

4-1-3- ویژگی های میدان پارس جنوبی.. 76

4-2- دریای بسته و نیم باز. 78

4-3- پارس جنوبی و کنوانسیون 1982. 78

4-4- ضروریات توافق نمودن ایران و قطر در قالب قراردادی جهت استخراج نفت و گاز. 79

4-4-1- ضروریات حقوقی.. 79

4-4-2- ضروریات فنی.. 82

4-5-  مسایل حقوقی مطروحه توسط طرفین در آینده ای نزدیک… 85

4-6- برداشت یک میلیارد بشکه نفت توسط قطر. 86

4-7- نتیجه. 87

منابع

کتاب ها 89

پایان نامه ها 91

سایت ها 92

 چکیده

یکی از بارزترین مباحث در حوزه ی مسایل نفت و گاز را می توان تعیین رژیم حقوقی میدان مشترک دانست. رژیم حقوقی میدان مشترک در دریا بستگی به تحدید حدود آن منطقه دارد و در این حالت دو قسمت قابل بررسی است. منطقه مورد تحدید حدود شده باشد یا نشده باشد. در تحدید مناطق دریایی بالاخص خلیج فارس چون این منطقه حالت خاص دارد، بحث فلات قاره پیش می آید. بعد از تعیین خط مرزی مسایل مربوط به اکتشافات و استخراج و بالنتیجه قرار دادهای مربوطه پیش روست. هر یک از قراردها از نظر کلی ویژگی های دارند که می توان تحت عنوان اشکالات ذاتی و مهم از آن ها بحث کرد.

عبور منابع طبیعی نفت و یا گاز از خط تحدید حدود دریایی و اشتراک این منابع ممکن است باعث بروز اختلافاتی در سطح بین المللی و تهدید صلح و ثبات شود. کنوانسیون 1982 حقوق دریاها از دولت ها می خواهد که باید براساس آیین های سیاسی یا حقوقی، اختلافات مذکور را حل نماید. در تعیین رژیم حقوقی که اساس و پایه ی محکم پیشگیری کننده ی این اختلافات تا حد زیادی است، هم مسایل حقوقی و هم مسایل فنی مطرح است. مباحث حقوقی و قراردادی نفت و گاز در طول سال ها تحولات بسیاری را به خود دیده است به طوری که کشورمان سیری از قراردادهای امتیازی، مشارکت در تولید و قرادادهای خدماتی وبیع متقابل را شاهد بوده ایم.

هدف این تحقیق حتی الامکان بررسی قوانین حقوقی حاکم ، بالاخص بررسی مسایل فنی و مطرح کردن پارامترهایی است که بسیار مهم هستند. در بسیاری از کتاب های حقوقی یا یه مسایل فنی که دخیل در تعیین رژیم حقوقی هستند، اشاره نشده یا به صورت پراکنده اشاره شده است.

واژگان کلیدی: نفت، گاز، رژیم حقوقی، میادین مشترک، مسایل فنی پارس جنوبی، فلات قاره

1- مقدمه
کشورهای منطقه ی خلیج فارس و دریای خزر در مجموع هفتاد درصد ذخایر گاز طبیعی و حدود 64 درصد ذخایر نفت خام جهان را دارا هستند و این نشان از فرصتی تاریخی برای کشورهایی دارد که از این منابع در تامین انرژی جهان برخوردارند. در این میان ایران با در اختیار داشتن 28 میدان مشترک هیدروکربنی شامل 18 میدان نفتی، 4 میدان گازی و 6 میدان نفت و گاز با کشورهای همسایه جنوبی در فلات قاره، یکی از معدود کشورهای جهان محسوب می شود که از این تعداد ساختار مشترک نفتی و گازی برخوردار است.

امروزه اغلب صاحب نظران، مخازن مشترک نفت و گاز را در حکم «مال مشاع» می دانند که هیچ یک از شرکا نمی توانند بدون رضایت شریک دیگر در آن دخل و تصرف کنند. در چهل سال اخیر موافقت نامه های دو یا چند جانبه ی زیادی بین دولت های برخوردار از این منابع منعقد شده و یا در هنگام تنظیم موافقت نامه های تحدید حدود مرزی، به